Xem phong thủy cơ bản của ngôi nhà

Bài viết này tập trung vào 3 vấn đề hay gây thắc mắc trong giới gia chủ và nhà chuyên môn, đó là quan niệm về cổng, cách bố trí cửa sổ cho hợp phong thuỷ, và cách thức dùng thước lỗ ban để đo cửa như thế nào?

Nhà mà không có cửa thì chỉ là một khối điêu khắc, hoặc cái chòi ngắm cảnh mà thôi. Hướng nhà hướng cửa, vai trò quan trọng của hệ thống cửa và những vấn đề cơ bản về cửa trong phong thuỷ lâu nay nhiều người, nhiều nơi đã đề cập.

Bố trí cổng tương ứng với hình thế và kiểu dáng của ngôi nhà góp phần tạo nên sự thống nhất về hình dáng và trường khí.

Kiến trúc cổ Trung Quốc, Nhật Bản rất đề cao cổng, xem cổng như là vị trí xung yếu quan trọng, dùng chất liệu kiên cố, bít bùng để làm cổng, đặt tượng sư tử, kỳ hưu phía trước để trấn trạch. Tuy nhiên, văn hoá truyền thống và phong thuỷ Việt Nam đã có những góc nhìn thoáng và linh hoạt hơn về cổng. Tôn trọng cảnh quan xung quanh, xem luỹ tre, mương nước... là những “rào chắn” thiên nhiên hữu hiệu. Nếp nhà Việt – văn hoá Việt luôn quan niệm và xử lý cổng như một hình ảnh ước lệ để biết bước qua đấy là địa phận một làng, một xóm, một ngôi nhà... chứ không phải để bít bùng, chia cắt không gian, đúng tinh thần hiếu hoà thân thiện vốn có của cha ông ta.

Trong trường hợp nhà có sân rộng, yếu tố phương vị mở cổng cần lưu tâm. Cách xác định vị trí và hướng cho cổng tương tự chọn vị trí chọn hướng cho cửa chính của nhà. Về mặt bát trạch, cần thuận theo cung mệnh, gia chủ thuộc tây tứ mệnh thì mở cổng tương ứng bốn hướng Tây, Tây Bắc, Tây Nam và Đông Bắc. Gia chủ đông tứ mệnh thì mở cổng thuộc các hướng Bắc, Đông, Đông Nam và Nam. Vị trí cổng mở xét từ bên trong khu đất nhìn ra tránh bố trí thẳng với ngã ba, tránh “trực xung” với cửa cái (cửa chính) của nhà bởi quan niệm “sinh khí đi theo đường vòng, sát khí đi theo đường thẳng”.

Cửa sổ dù lớn hay nhỏ luôn là miệng thoát khí hữu hiệu, đồng thời góp phần vào việc kiểm soát tầm nhìn ở trong ra, tạo nơi thư giãn hiệu quả cho gia chủ.

Theo nguyên lý âm – dương (tĩnh – động) của phong thuỷ, những chỗ cần giao tiếp và thay đổi thường xuyên (tính dương) thì nên có nhiều cửa sổ. Ví dụ như phòng khách, chỗ bán hàng, phòng ăn (có thể khuất tầm nhìn từ ngoài vào nhưng phải hướng ra thiên nhiên). Còn đối với không gian cần tĩnh lặng (tính âm) như phòng ngủ, phòng làm việc thì chỉ nên bố trí cửa sổ vừa đủ kèm theo khả năng che chắn bớt ánh sáng và tránh gió lùa.

Cổng lệch trục so với cửa chính giúp lối vào nhà giảm bớt trực xung.

Có ba nguyên tắc làm cơ sở cho việc sử dụng thước lỗ ban, đó là quan điểm dương trạch khí, các cấp độ môn – táo – chủ, và nguyên tắc hình phễu.

– Dương trạch khí: Lão Tử thuở trước từng nói: vo đất làm bình cốt để dùng phần rỗng bên trong. Hay quan điểm kiến trúc hiện đại: khoảng không giữa các bức tường quan trọng hơn là bản thân các bức tường! Tức là môi trường sống của con người cần căn cứ vào khoảng trống, ở phần rỗng, chứ không phải là các phần đặc! Do vậy, phải đo các khoảng lọt lòng thông thuỷ cho khí đi qua, tức là đo khoảng trống (phần tĩnh ổn định) chứ không phải đo cánh cửa (phần mở, mang tính động). Cụ thể là đo phần lọt lòng nhỏ nhất của khuôn bao. Về chiều cao, cần tính và đo khoảng lọt lòng từ sàn hoàn thiện đến phần thấp nhất của khuôn bao bên trên.

– Môn – táo – chủ: ba cấp độ này ưu tiên đi từ môn (kích thước hệ thống cửa) đến táo (kích thước bếp) và sau cùng là chủ (các kích thước liên quan đến chủ nhân), trong đó chủ yếu là môn (thước lỗ ban vốn được gọi là môn xích). Còn táo và chủ chỉ cần tương quan tỷ lệ và phù hợp tỷ lệ nhân trắc là đủ. Ví dụ, kích thước bệ bếp phải cao vừa tầm người sử dụng, dù có “kéo vào cung đỏ” mà cao quá hay thấp quá cũng đều hỏng.